Ta in kōjjeḷā kōn Mpox

Kajin Iñliij: http://aejemjem.comwhat-to-know-about-mpox/

Jemar 2022 ewōr nuuj kōn juon kij etan monkeypox im ekar wōr kauwōta ekāāl in pandemic.  Ak ālikin jet iien, ejjeḷọk bar nuuj. Kiiō, etan in mpox ekkar ñan World Health Organization.  Ewōr meḷeḷe eḷapḷọk ilo Kajjitōk ko Ekkūtkūt an Oregon Health Authority.

Ilo 2022, ewōr nañimej in Mpox ilo 110 laḷ akō ilo US ewōr juon ṃōttan jilu aolepān keej (29,913 keej).  Ilo Okwōj 2022, elōñḷọk 600 keej aolep raan.  Erumwij wūno, teej im wā ko.

Ewōr jet men in aorōk kwōn kōjjeḷā kōn mpox. Im, koṃṃool ñan aolep ro raar ukōt ippān OHA bwe ewōr meḷeḷe ilo Kajin Ṃajeḷ. Ak kwōmaroñ riit kōmeḷeḷe eo ilo Kajin Iñliij.

Mpox ej juon nañinmej aintowt bokḷap eo ej waḷọk ippān menninmour im ewaḷọk ilo jikin ko eḷap mar ilo Central im West Africa bōtaab ejab pād wōt ilo jejjetin juon jikin ilaḷin.  Eṃōj kar kalikkar armej ewōr kar nañinmejin ippān ilo 1970 akō raar loe an ajeeded nañinmej in ippān ṃañke ilo juon jikin kakōlkōl ilo 1958.  Ijokwe, menninmour eḷap an nañinmejin pād ippān menninmour rej ṃōttan kijdik.

Ewōr ruo ṃōttan nañinmej eo an mpox.  Ekkā an MPXV-1 ḷapḷọk an kauwōtata im kōṃṃan mej kōn joñan eo ḷọk ñan 10%. Ilo Amedka ekar wōr 20 wōt mej kōn mpox.  Nañinmej eo ilo 2022 im eḷap an kar waḷọk ekoba laḷ ko ejab ekkā an waḷọk nañinmej in im eaar waḷọk jān MPXV-2, nañinmej eo edikḷọk joñan.

Ej ajeeded jān armej ñan armej eḷapḷọk aer kar kaju kepaak nennab, kinej, ak dān in ānbwin ko an juon armej eo ewōr nañinmej ippān.  Mpox emaroñ bar ajeeded jān ad jibwe ṃweiuk ko, nuknuk ko, im ioon jikin ko juon armej eo ewōr mpox ippān eaar kepaak pillil in dān in emmenono ko, āinwōt kapilo.

Nañinmej eo ekkā an jino kōn piba, piọ, ebbōj buri, im nenneb.  Emaroñ nennab eo āinwōt juon taeo ilo an būrōrō kil eo im wōr kobbaer kōn dān ak emed. Ekkā an bōk ruo ñan emen wiik ñan jako kinej ko kiliṃ, im emaroñ ajeeded nañinmej ilo tōrerein kakōlkōl ko.

Ri rūtto im ajri (ak ajri wōt aer kar nañinmej kōn kinej ṃōrā) emaroñ bōk wā eo an mpox, etan Jynneos. Eoktak jān wā in bokḷap.  Oregon ej wāiki armej ro raar lukkun kepaak ak emaroñ kepaak juon armej eo ewōr mpox.

Āinwot jet wā ko, ewōr 2-ṃōttan wā kwōj bōk iuṃwin kil eo.  Emaroñ wōr jet waḷọk jān wūno jidik metak ilo jikin eo raar wākare.

Kwōmaroñ loe eḷapḷọk meḷeḷe kōn mpox ilo webjait ko laajrak.